Thema: Uitvaart en religie en cultuur

Chinese uitvaarten in Nederland

 

Chinese uitvaarten voor de Nederlandse uitvaartverzorger binnen handbereik.

In vrijwel iedere stad of plaats in Nederland wonen Chinezen. Er zijn allerlei uiteenlopende tradities en gebruiken voor de uitvaart. Voor Chinezen is praten over de dood meer een taboe dan voor Nederlanders. Daarom is het belangrijk om eerst meer te weten over de verschillende Chinese gebruiken voordat je als uitvaartverzorger binnenstapt bij een Chinese familie. Maar ken je eenmaal de manieren en rituelen, dan ben je van grote toegevoegde waarde in de Chinese communities in Nederland.

Geloof en tradities

Voortbestaan en geesten

Chinezen geloven niet dat de dood het einde is van het bestaan. Als iemand in zijn leven goed was geweest gaat hij verder als geest (Shen) en als iemand niet goed was geweest in zijn leven gaat hij verder als schim (Gui). Chinezen doen er alles aan om de Shen en de Gui van dienst te zijn door het graf goed te onderhouden en door diverse uitvaartrituelen uit te voeren.

Geestengeld

Chinezen willen graag de overledene rijkdom en welvaart meegeven naar de andere wereld. Daarom verbranden zij voorafgaande aan de uitvaart nepgeld. Ze noemen dit ook wel het ‘geestengeld’. Ze verbranden ook symbolen die geluk brengen zoals lotusbloemen van papier. Om hun dierbare alles mee te geven voor hun verdere bestaan worden er soms ook papieren modellen verbrand van bijvoorbeeld auto’s, koelkasten enz. In het graf gooien de nabestaanden vaak muntgeld.

Wassen, opbaren en rouwbezoeken

Eerst wordt de overledene gewassen en daarna opgebaard in een gewone of ronde kist. De ronde kist staat voor de kosmos, het heelal waar de doden heen zal gaan. In Nederland kiest men vaak voor de gewone kist. Men plaatst soms een spiegel bij de kist in de rouwkamer om geesten af te weren. Tijdens de rouwbezoeken brengen de nabestaanden o.a. etenswaren mee en strooien ze rijst in de mond van hun dierbare overledene.

Kleur van de rouw

In China is de kleur van de rouw niet zwart maar wit. De familie tot en met de tweede graad draagt ongebleekte witte kleding van katoen of stukjes witte stof op de kleding. De overige familie en belangstellenden zijn vaak in blauw gekleed.

 

Tips voor de uitvaartverzorger

Contactpersoon

Soms wordt er een Feng-Sui meester ingeschakeld om de uitvaart te begeleiden. Deze is de contactpersoon voor de uitvaartverzorger en kiest de datum, plaats en tijdstip van de uitvaart. Stem met de meester nauwkeurig alle wensen af:

Geen handdrukken maar een buiging

Loop niet met een uitgestoken hand bij de familie naar binnen maar neem een terughoudende en bescheiden houding aan. Word je begroet met een kleine buiging ipv een handdruk, doe dit dan zelf ook bij iedere begroeting.

Begraven of cremeren

De voorkeur gaat meestal uit naar begraven. De familie heeft vaak al een graf vooraf gekocht. In de grote steden weet men dat begraven niet altijd mogelijk is en wordt cremeren geaccepteerd. Echter niet alle Chinezen kiezen bewust voor begraven. Chinezen met een Boeddhistische achtergrond kiezen voor cremeren.

Faciliteiten rouwcentrum

Kies een rouwcentrum, het liefst met:

  • een 24-uurs kamer
  • verzorgingsruimte en -mogelijkheden
  • een eigen privé-buitenplaats.

Belangrijk is om te weten dat de traditie leert dat Chinezen dus liever niet met elkaar praten over de dood en dat een dode thuis opbaren ongeluk brengt. Bied daarom aan om de overledene meteen naar het rouwcentrum te laten brengen en daar met respect en voorzichtigheid te verzorgen, te kleden en op te baren. Uiteraard worden alle wensen van de familie nauwkeurig opgevolgd. De familie geeft naast het beste pak of de mooiste jurk waarschijnlijk meerdere lagen kleding mee.

Faciliteiten rouwkamer

Een 24 uurs kamer is zeer geschikt voor opbaren, omdat de nabestaanden graag teksten ophangen, attributen rondom de kist neerzetten, etenswaren meebrengen. In een eigen 24-uurs kamer kan dit dan keurig blijven staan. Houdt er ook rekening mee dat men graag

  • wierrookstokjes brandt;
  • veel attributen rondom de kist plaatst;
  • tijdens rouwbezoeken rituelen uitvoert zoals rijst strooien in de mond van de overledene;
  • etenwaren meebrengt;
  • imitatiegeld, papieren attributen verbrandt en kleine zilver- en goudvelletjes verbrandt. Dit kan ook op de binnenplaats, in de tuin of het afgesloten privé parkeerterrein van het rouwcentrum plaatsvinden in een vuurvaste schaal of vuurkorf.

Overleg vooraf met het uitvaartcentrum of dit is toegestaan.

De begrafenisstoet

Ook al is de afstand van het rouwcentrum naar de begraafplaats niet zonder autovervoer te overbruggen, creëer een route met hierin een flink stuk om te kunnen lopen voor de stoet.  Volgorde stoet:

  1. de naaste familieleden met vlaggen vooraan in de stoet;
  2. iemand die papieren geld rondstrooit. Dit is om de geesten om hen heen gunstig te stellen;
  3. de dragers met de kist;
  4. muzikanten;
  5. familie en belangstellenden.

Bij het graf

Houdt er rekening mee dat de begrafenis uitbundig ‘gevierd’ wordt. Tijdens de begrafenis wordt vaak vuurwerk afgestoken. Dit is om de verkeerde geesten af te schrikken. Tijdens het dalen van de kist draaien de nabestaanden de rug naar het graf, om te voorkomen dat ze zelf de geesten mee naar huis nemen. Dit wordt van iedereen verwacht die aanwezig is bij de begrafenis.

Na de dag van de uitvaart

Chinezen kennen een rouwperiode van 7 x 7 dagen. Dit is de tijd die de overledene nodig heeft om door de onderwereld naar het volgende bestaan te komen. Gedurende minimaal 49 dagen wordt er thuis een altaartje neergezet voor de geestenuitzetting. Bij het altaartje staat een kist met geld, kleding en papieren sierraden en een foto. Op de laatste dag van de rouw, de 49 dag, wordt dit allemaal verbrand, het liefst bij het graf. Spreek vooraf duidelijk met elkaar af waar dit gebeurt en hoe je als uitvaartverzorger hierin kunt faciliteren. Vraag indien nodig toestemming aan betrokken instanties zoals de gemeente, de begraafplaatshouder of het rouwcentrum.

Bronnen:
Dit document is opgesteld door de redactie van uitvaartkrachten.nl, naar aanleiding van diverse informatie uit boeken, internet, interviews met meerdere collega uitvaartverzorgers en Chinese families.

Wil je overleggen of in contact komen met uitvaartverzorgers die ervaring hebben met Chinese uitvaarten, kijk dan bij:
het profiel van Natascha van Zeijl
Wil je nog meer weten: kijk dan naar deze reportage van Ruben Terlou, hij was te gast bij een begrafenis in China.

We zijn nog op zoek naar boekentips, maar helaas (nog) geen boeken hierover gevonden. Boekentips zijn welkom.

Een koelkast verbranden voor het hiernarmaals

Meer overzichtelijke, relevante informatie over uitvaart, religie en cultuur.