Hoe doe je dat? Kinderen betrekken bij een uitvaart.

De dood al eerder bespreekbaar maken

Ook al willen we onze kinderen voor alle verdriet behoeden, helaas ontkomen ook kinderen niet aan het nemen van afscheid. Ze kunnen hun favoriete knuffel kwijtraken, hun beste vriendje gaat verhuizen of de hamster gaat dood. Dit kan een mooie aanleiding zijn om met je kind te praten over levend en levenloos en over levend en dood. Een auto en boek zijn levenloos, de poes en de mensen bewegen, halen adem, groeien en zijn daarom levend en iets wat leeft kan ook dood gaan. Door ziekte of ouderdom of omdat er een ongeluk is gebeurd. Het lijkt misschien niet zo nodig om het hier met kinderen over te hebben, maar kinderen die leren omgaan met verlies, hebben een voorsprong wanneer ze echt met de dood te maken krijgen.

Wat zeg je niet, wat zeg je wel?

Wanneer je met je kind over de dood hebt, zeg het dan in duidelijke woorden. Heb het zeker niet over ‘oma slaapt’ of ‘hij is op een lange reis gegaan’. Kinderen snappen dat niet. Als je op reis gaat, hoe ver ook, kom je toch altijd weer terug? En als IK nou ga slapen, moet ik dan ook in een kist? Praat gewoon over dood en overlijden. Probeer zo duidelijk mogelijk te zijn en gebruik woorden die het kind begrijpt en welke bij de leeftijd passen. Kijk of het begrijpt waar je het over hebt. Laat kinderen merken dat ze al hun vragen mogen stellen en geef overal openhartig antwoord op. Of zeg eerlijk dat je het antwoord niet weet. Dat is duidelijk en begrijpelijk.
Beter een paar korte gesprekken dan één lang gesprek.

Vertel wat er gaat gebeuren

Vertel kinderen wat er de komende tijd gaat gebeuren. Ook als zij al eerder een uitvaartdienst, begrafenis of een crematie hebben meegemaakt is het goed om dit stap voor stap door te nemen. Iedere keer is toch weer anders. Dit kan angstgevoelens helpen voorkomen. Het gaat er tenslotte om dat je kind zich veilig voelt, en dat er een sfeer van openheid heerst zodat je kind vragen durft te stellen.

Boeken en speelgoed

Er zijn heel veel boeken over de dood voor kinderen in alle leeftijden. Ook bestaat er rouwspeelgoed waar kinderen zelf de uitvaartdienst mee kunnen naspelen, zaken mee kunnen worden uitgelegd of worden verduidelijkt.

Betrekken bij de uitvaart

Kinderen kunnen ook een rol spelen bij de uitvaart. Ze kunnen iets op de kist tekenen of schrijven, de kist mee helpen dichtschroeven, een kaarsje aansteken of een gedichtje voorlezen.

Verdriet mag

Het kind mag best zien dat je verdrietig bent omdat iemand dood is. Zo snappen ze dat het niet erg is als zij ook verdrietig zijn.

De uitvaartbegeleider kan voor kinderen -in alle leeftijden- bij de dood van een dierbare een belangrijke rol spelen. Hij of zij kan in overleg met de ouders of verzorgers van het kind verschillende suggesties aandragen met betrekking tot begeleiding, rituelen rondom afscheid nemen en de uitvaart zelf, waaruit keuzes gemaakt kunnen worden die passen bij de (leeftijd van de) betrokken kinderen, de familie en vanzelfsprekend ook bij de overledene.

Bron: Ester van den Hoek Uitvaart

Aanvullende tips voor uitvaartverzorgers

De belangrijkste tip van rouwexpert Manu Keirse, hoogleraar verliesverwerking aan de Universiteit van Antwerpen: ” Kinderen rouwen eigenlijk niet anders dan volwassenen”. Als je bij de familie binnenkomt, loop het kind of de kinderen niet voorbij. Het maakt niet uit hoe jong of hoe oud ze zijn. Zij hebben ook verdriet, gedachten, zorgen en vooral vragen.

• Geef aandacht en vraag: Wat is er gebeurd, of hoe gaat het met jou vandaag? Laat het kind even zelf vertellen.
• Blijf niet staan maar ga zitten en kom op dezelfde ooghoogte. Dat is beter voor het contact en vertrouwen.
• Ook kinderen mogen vragen stellen aan de uitvaartverzorger, maar soms vinden ze dat moeilijk. Stel voor om als er straks nog vragen zijn, deze vragen op te (laten) schrijven, zodat jij of de ouders de vragen een volgende keer beantwoorden.
• Neem de gedachten van het kind serieus, koppel dit ook terug aan de ouders.
• Bespreek zowel met ouders als het kind in hoeverre het kind betrokken wil worden bij de uitvaart. Niet alle kinderen willen een kaarsje aansteken of iets voorlezen op de dag van de uitvaart. Alles mag, maar het hoeft niet.

Het eerste gedeelte van dit artikel is geschreven door: